NN Group

NN Group is een internationale financiële dienstverlener, actief in elf landen, met een sterke aanwezigheid in een aantal Europese landen en Japan. Het bedrijf is van oudsher Nederlands en kent een rijke geschiedenis van meer dan 175 jaar. Met circa 16 duizend medewerkers levert NN pensioendiensten, pensioenen, verzekeringen, bankzaken en beleggingen aan ongeveer 20 miljoen klanten. NN Group bestaat uit Nationale-Nederlanden, NN, ABN AMRO Verzekeringen, Movir, AZL, BeFrank, OHRA en Woonnu.

Over Fleur Hudig

Het belang van duurzaamheid zat er bij mij al vroeg in, vanaf mijn elfde was ik een overtuigd vegetariër. Het mooie is dat ik vandaag de dag voor een bedrijf (NN Group) werk dat bescherming van de aarde en alles wat er op leeft, verankerd heeft in de bedrijfsstrategie met concrete doelstellingen waar we publiekelijk over rapporteren. Het geeft mij iedere dag opnieuw veel energie om via mijn werk positieve impact op de samenleving te kunnen maken. Tijdens mijn studies Internationale Betrekkingen en Internationaal Recht aan de Universiteit van Amsterdam heb ik onder andere een onderzoek gedaan naar labour standards and environment standards in de GATT, de voorloper van de WTO. Ik had toen al een fascinatie voor hoe je vanuit handelsafspraken bedrijven kunt dwingen om rekening te houden met het milieu. Mijn scriptie ging over de Tuna-Dolphin case, een van de eerste grote rechtszaken ter bescherming van de biodiversiteit door een verbod op tonijnhandel die met sleepnetten op de oceaanbodem was gevangen. Daarna heb ik stage gelopen bij de Europese Unie en vervolgens kort bij het Europees Parlement gewerkt. Vanaf 1998 werkte ik bij ING Groep en later ING Bank. Daar heb ik onder andere het allereerste CSR-beleidsraamwerk en de eerste internationale duurzaamheidsverslagen helpen opzetten. In februari 2014 ben ik bij NN Group (NN) begonnen, waar ik leiding geef aan alle inspanningen van het bedrijf op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Als Head of Corporate Citizenship adviseer ik de Management Board over de strategie voor duurzame lange termijn waardecreatie en de niet-financiële doelstellingen en KPI’s van NN. Onder Corporate Citizenship vallen: het team Sustainability, het team Responsible Investment en het Community Investment team. Ook ben ik verantwoordelijk voor de culturele partnerships en de kunst- en historische collectie. Intussen heb ik dus bijna 25 jaar ervaring in duurzaamheidsrapportage, en ik blijf het interessant vinden om alle veranderingen en ontwikkelingen op dit gebied te volgen en toe te passen. Ik heb inmiddels 28 jaar ervaring op het gebied van duurzaamheid en ESG-integratie. De financiële sector heeft een grote verantwoordelijkheid om de wereld leefbaar te houden en mensen te helpen. Sinds maart 2023 werk ik bij NN Group als Manager Sustainability, een van de drie onderdelen van Corporate Citizenship, de grote afdeling die Fleur leidt. Onder mijn verantwoordelijkheid vallen onder andere milieurapportages, het duurzaamheidsdeel van het geïntegreerde jaarverslag, CSRD en transparantie van onze duurzaamheidsagenda.

Onze weg naar duurzaamheid

Het startpunt is dat je als onderneming zegt: duurzaamheid is zo belangrijk voor ons en onze stakeholders dat we het onderdeel maken van onze algemene bedrijfsstrategie. Want je kunt wel ongelooflijk begaan zijn met het milieu, mensenrechten et cetera, maar je moet ook snappen dat je niet verder komt met alleen betrokkenheid. Je moet het koppelen aan wat je bedrijf doet en wat bij je bedrijf past. Je kunt wel een geïntegreerd rapport hebben, maar je móet duurzaamheid ook in je strategie integreren.

Zodra dat is gebeurd, is het bepalen van targets noodzakelijk. En dan niet alleen een langetermijntarget als 2050, maar vooral ook tussentijdse termijndoelen. Zo creëer je op lange termijn waarde. Als je op korte termijn werkt aan interne en externe targets kun je ook je progressie bijhouden en tonen. Het is verder belangrijk dat je weet hoe je business units kunnen bijdragen aan je targets en hoe je hen kunt motiveren of bijsturen als data aangeeft dat dit nodig is.

Als NN Group hebben we al een behoorlijke weg naar duurzaamheid afgelegd. We hebben allereerst vertaald wat duurzaamheid voor onze onderneming betekent. De wetgeving rond de CSRD maakt dat we nu onze processen anders moeten opzetten om data te gaan bijhouden en rapporteren in lijn met de CSRD. We zijn op dit moment die impact aan het bepalen en de vertaalslag aan het maken. Duurzaamheid is bij ons overigens géén eiland. We doen het werk rondom CSRD nadrukkelijk samen met de afdeling Finance voor de verslaggevingsexpertise. We werken overigens ook nauw samen met onze collega’s bij Risk Management, Human Resources, Procurement Facility Management en in onze bedrijfsonderdelen in Nederland en internationaal.

Het is heel fijn dat er dankzij CSRD een eenduidige taal komt met vergelijkbare definities waarmee over duurzaamheid kan worden gecommuniceerd. Die ontwikkeling is heel positief. Met name ook omdat we niet alleen verzekeraar zijn, maar ook een belegger die geld investeert in bedrijven.. Om te weten hoe deze het allemaal doen op het gebied van duurzaamheid, helpt het zeker als de transparantie en onderlinge vergelijkbaarheid toeneemt.

De impact van CSRD

Er is de laatste jaren veel nieuwe regelgeving vanuit Brussel op ons afgekomen op het gebied van Sustainable Finance. NN Group is daarom al langer bezig met het vastleggen van de impact van duurzaam ondernemen. Dit doen we voor onze klanten als het gaat over bijvoorbeeld beleggingsfondsen die we aanbieden. Doordat we dit al langer doen, is er de nodige kennis en ervaring in huis aanwezig. Het bewustzijn rond rapporteren en de transparantie van data, waardoor deze vergelijkbaar wordt, leeft dan ook al sterk bij een bepaalde groep mensen in ons bedrijf.

Rapporteren op duurzaamheid was zeker geen vrijblijvendheid vóór CSRD. Er was al de Non Financial Reporting Directive (NFRD) en de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) kwam al 2 jaar geleden uit. Hierdoor hebben we het transparant zijn over de duurzame impact met onze beleggingen al eerder op de agenda gezet. We hebben toen al voor een groot deel van EU Sustainable Finance Regulations een programma opgetuigd. We zijn wat dat betreft zeker niet overvallen door de nieuwheid van de CSRD-wetgeving. Wel is de nieuwe regelgeving complex en soms multi-interpreteerbaar. Het verandert daarnaast door nieuwe inzichten vanuit de markt. Op dit moment passen we onze bestaande processen aan op het format van CSRD en werken we intern actief aan interpretaties.

We kunnen ons voorstellen dat veel bedrijven precies doen wat de wetgever vraagt en niet meer. Maar wij willen op bepaalde punten meer rapporteren! We deden immers ook al meer. Soms past dit niet in het format. Naast CSRD hebben we bijvoorbeeld ook nog ons climate action plan (een stappenplan om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen), het diversity & inclusion rapport en bijvoorbeeld het Community Investment Report. We doen én…én. Ook zaken die niet door de wetgever gevraagd worden, maar die wij wél belangrijk vinden voor de samenleving. Een van onze kernwaarden is Care. We kunnen het verschil maken met zaken die bijdragen aan financieel, maar ook mentaal en fysiek welzijn van mensen. En of CSRD er nu wel of niet om vraagt, dit willen we ook integreren in onze verslaglegging. We willen als bedrijf hieraan een bijdrage leveren. Het maakt ons als medewerkers trots. Daarnaast vinden onze klanten dit belangrijk. CSRD is een minimum standaard. Je moet je er zeker niet door laten beperken. Elk bedrijf en elk verhaal is uniek. Dit beschrijven past bij ons.

En natuurlijk leidt ‘het meer doen’ binnen onze onderneming ook soms tot discussies. Of we er wel mee door moeten willen blijven gaan als de wetgever er niet omvraagt? Het antwoord is: ja, dat blijven we doen! Zeker zolang het voor ons en onze stakeholders relevant is. Wel is het zo dat we maar 24 uur in een dag kunnen stoppen en dus goed moeten kijken wat eerst móet gebeuren. Feit is dat CSRD veel tijd kost. De CSRD standaarden worden later nog per sector specifiek ingericht. Dat gaat ons helpen.

Onze aanpak

We hebben een apart projectmanagementteam opgetuigd dat zich onder andere bezighoudt met CSRD, de Taskforce Sustainability In Business. De kracht van deze aanpak zit hem in onze implementatie ervaring. We hadden ook al een programma voor financiële reporting. De structuur om een groot traject als de CSRD te implementeren stond al. Finance heeft al veel implementatieprocessen gedaan en is heel scherp op: processen, controles, handboeken en definities. Vanuit Corporate Citizenship focussen wij vooral op de strategisch kant van de rapportage, Finance is in de lead op het reporting vlak van de kwantitatieve data.

Samen met andere stafafdelingen - zoals Human Resources- kijken we welk beleid we missen, wat opnieuw moet worden opgeschreven, hoe het zit met de value chain, maar ook de materiality assessment is erg belangrijk. Deze materialiteitsbeoordeling biedt je bedrijf de mogelijkheid om risico’s en kansen voor onze stakeholders te analyseren en eventuele aanpassingen door te voeren die nodig zijn om de bedrijfsstrategie te verbeteren voor onze stakeholders. Het bepaalt ook waarover je gaat rapporteren.

Alles wat we opschrijven voor CSRD moeten we goed kunnen uitleggen om het proces te kunnen waarborgen en versterken. Als onderdeel van de implementatie is het van belang dat wij duidelijke argumentatie hebben voor gemaakte interpretaties en keuzes voor rapportage. We hebben iemand met een audit-achtergrond in ons team opgenomen om de verbinding te kunnen leggen tussen onze strategie, beleid en de rapportagevereisten.

De stappen die we gezet hebben

In het vierde kwartaal van 2021 zijn we gestart met de voorbereidingen voor onze eerste CSRD rapportage op basis van de eerste voorstellen van de Commissie. Ook hebben we een eerste hoog over gap assessment gedaan voor onze eigen bedrijfsvoering. We hebben daarbij ook overlegd met bijvoorbeeld collega’s in Spanje. In landen als Frankrijk en Spanje zijn ze -door nationale wetgeving- verder dan wij in Nederland op het gebied van duurzaamheidsrapportage. Bij die eerste gap assessment zijn we door de verschillende ontwerp wetsvoorstellen gegaan om te kijken welke afdeling expert is en hebben we de taken verdeeld aan de hand van de ESRS-standaarden. Na een eerste review van de requirements zijn we met een core team bestaande uit o.a. collega’s van legal, compliance en het sustainability team door de ontwerpteksten gelopen. In december 2022 zijn de wetteksten van CRSD pas door Brussel goedgekeurd, daar hebben we op moeten wachten. Op dat moment had ons projectteam al wel de structuur ontwikkeld op basis van onze eerste assessment. Dankzij de tijd en aandacht die er al in was gestoken, konden we daarop doorpakken en met de volledige gap assessment en aan de slag met de diepere analyse van de uitgangspunten. Hieruit komen nieuwe vraagstukken naar voren waar wij met onze experts mee aan de slag zijn.

Bestaande info in een nieuw stramien

En nogmaals, we doen langer aan reporting op non-financial informatie. In 2014, toen we als NN Group naar de beurs gingen, brachten we ons eerste eigen duurzaamheidsverslag uit. We volgen hierbij ook al bestaande richtlijnen zoals die van de Non Financial Reporting Directive (NFRD), Global Reporting Initiative, (GRI) maar ook de TCFD. Voor ons is dit werk dus niet nieuw. Desondanks zijn er uitdagingen. De wetgeving maakt dat onze bestaande informatie in een bepaald stramien moet komen en we veel nieuwe informatie moeten verzamelen. Hoe wij het deden, is niet op alle punten zoals het nu is voorgeschreven voor CSRD. Een nadeel is dat we onze werkwijze in een mal moeten stoppen. Dat is niet altijd makkelijk. Voorheen rapporteerden we bijvoorbeeld alleen wat afdelingen vanaf honderd medewerkers doen. De wetgever zegt nu: je moet verplicht bepaalde onderwerpen rapporteren en rapporteren wat voor jou en je stakeholders materieel is. En vorig jaar nog hebben we een bedrijf in Griekenland overgenomen; ook hun data moet er al in.

De samenwerking met andere afdelingen is in het hele proces cruciaal. Duurzaamheid vraagt om transparantie en samenwerken. Daarin zijn we volwassen aan het worden. Ons eerste duurzaamheidsverslag uit 2014 en 2 jaar later ons geïntegreerd verslag moet nu een verdere ontwikkeling doormaken. Dat zijn processen om te komen tot vergelijkbare getallen en data in de markt.

Onze mijlpalen op het gebied van duurzaamheid

Materiality assessment

Een van de belangrijkste stappen in ons traject van implementatie is om te bepalen waar we over moeten gaan rapporteren. Hiervoor is een light versie uitgevoerd van de double materiality assessment, conform de nieuwe eisen van CSRD. Dit is echt een pittige exercitie geweest. Zelfs voor oude rotten in het vak op het gebied van reporting indrukwekkend. We hebben veel sessies gehouden en dit helpt om als organisatie vertrouwen te krijgen om ermee aan de slag te gaan. Veel mensen hebben ten aanzien van CSRD ergens koudwatervrees, dat snappen we. Het mooie aan deze sessies is dat je in het bedrijf ophaalt hoe er over onderwerpen wordt gedacht en je meteen ziet waar kansen en uitdagingen liggen. Je kunt zowel enthousiasme, als zorgen delen. Zo zien mensen dat dit van belang is én ook voor wat zij doen. De lessons learned van deze eerste assessment nemen we nu mee voor de materiality assessment over 2023. CSRD is een middel dat maakt dat je zaken grondig gaat aanpakken in je organisatie. Onze mensen vonden het overigens interessant om de materiality assessment-sessies te doen vanuit de financial impact kant, omdat dit veel raakvlakken heeft met risico management, waar we heel vertrouwd mee zijn. De impact materiality vraagt veel details en onderbouwing, hierbij helpt onze jarenlange ervaring op dit gebied, maar komen we ook nieuwe onderwerpen en vraagstukken tegen..

Value chain-discussie

Nog een belangrijke stap is de value chain-discussie. Dit zijn lopende sessies waarbij we met collega’s discussiëren en overleggen welke informatie in scope is en wat in het rapport moet komen met betrekking tot onze waardeketen. Hier word je als bedrijf binnen CSRD geacht een eigen kijk op te hebben en daar zijn deze gedachtewisselingen voor bedoeld. Deze sessies geven veel inzicht en zijn uitermate belangrijk om zaken scherp te krijgen. We zien in deze discussie ook veel overlap met de materiality assessment en ons Due Dilligence proces. En samenwerking en inzichten vanuit andere verzekeraars worden actief uitgewisseld om meer duiding te geven aan het concept.

Tips voor andere ondernemingen

We hebben op zich een suggestie voor ondernemingen die niet goed weten hoe de materiality assessment en value chain te doorlopen, omdat de wetgever hier nog niet duidelijk over is: Wacht niet af en ga niet te lang kijken naar de betekenis van elk los woord. Maak je eigen interpretatie van definities en een roadmap die leidt tot een rapportage én durf deze gaandeweg aan te passen. Voorkom vooral het lege vellen-syndroom! Pak deze twee stappen gewoon zelf op en zorg voor voldoende wendbaarheid in het proces. Het is voor iedereen wennen.

Wij hebben zelf een voorstel voor een roadmap gemaakt. Uiteraard met onze experts samen, maar zo hebben we dus gedefinieerd hoe we zaken gaan aanpakken. We hebben tegen elkaar gezegd: jongens, we gaan zelf definities vormen en een standpunt innemen, want eindeloos discussiëren over interpretaties brengt ons niet verder. Nieuwe inzichten op het gebied van duurzaamheid volgen elkaar snel op. Dynamisch kunnen zijn in het proces en op nieuwe onderwerpen inspelen nemen wij mee in onze roadmap door tussentijdse evaluatiepunten. Finance challengde ons hierop en gaat uiteindelijk een grotere rol spelen. Deze collega’s zien dat wij het rapporteren ook snappen. En het is fijn voor hen dat we al een eigen mening hebben over de definities om over te sparren. Al staat door de projectstructuur van de CSRD alles wat strakker dan voorheen. We hebben jarenlang op een andere manier gewerkt, dan is het uiteraard even wennen dat je in ander stramien zit. Maar juist omdat we ook investeerder zijn, zien we de voordelen van de rapportages veel beter in. CSRD is echt een professionaliseringsslag voor bedrijven op het gebied van duurzaamheid.

1. Wacht niet af tot de wetgever met meer duidelijkheid komt
2. Maak je eigen interpretatie van definities
3. Stel een roadmap op hoe je tot een CSRD-rapportage komt
4. Durf gaandeweg je eigen voorstel aan te passen, duurzaamheid is dynamisch

De kansen

Het volwassen worden is positief. De beschikbare duurzaamheidsinformatie in je organisatie wordt veel robuuster en dat was voor CSRD minder. Mensen van buiten kunnen straks niet meer zeggen: het is jullie eigen kijk op duurzaamheid. Alles is straks via een audit goed gekeurd. Ook als belegger/business partner zijn we gebaat bij meer transparantie. Dat zijn hele grote voordelen. Straks is er geen wirwar meer van al die andere richtlijnen, maar is er duidelijkheid over niet-financiële data. CSRD maakt deze rapporteerbaar en controleerbaar. Alles wordt vergelijkbaar en begrijpbaar. Dan geeft uiteraard ook uitdagingen in onze eigen performance, want we zien waar verbeterpunten liggen en moeten op die terreinen aan interne bewustwording doen.

Door bewustwording komt er binnen je bedrijf ook een roep om kennis. Hieruit hebben we zelf al gedestilleerd dat we meer educatie dienen aan te bieden, denk aan lectures op onze intranetpagina in de vorm van een cafetariamenu met lezingen en video’s waar medewerkers gebruik van maken. Dit alles grijpen we dus ook nadrukkelijk aan om kennis met nog meer mensen te delen. Het gevoel van verantwoordelijkheid wordt zo in je organisatie bestendigd. Iedereen in het bedrijf krijgt dat mee. Dat is hele mooie bijvangst.

De uitdagingen

Er is in de markt nog heel weinig ervaring met de nieuwe standaard. Ook wij ervaren dat er door onduidelijkheid -of er bijvoorbeeld nog veranderingen komen- ook wat onzekerheid bestaat. Nieuwe wetgeving is altijd spannend, maar CSRD heeft veel voordelen. Zoals gezegd waren uitdagingen voor ons: value chain- en materiality assessment-sessies. We zijn begonnen zelf algemene interpretaties te maken, omdat ze nu nog niet sectorspecifiek waren aangereikt door de wetgever. En daar kun je als bedrijf ook niet op blijven wachten. Je moet dingen voor jezelf gaan interpreteren en deze interpretatie kunnen uitleggen aan de accountant en de markt. Al is dit dus wel een uitdaging. Een echte uitdaging is ook dat de wetteksten op detailniveau erg complex zijn. Die complexiteit samen met de korte implementatietijd maken de CSRD uitdagend.

De robuustheid van de informatie moet omhoog over de gehele value chain; De niet-financiële data moeten naar het niveau van financiële data gebracht worden. Dat vraagt om investeringen, bronnen en mensen met kennis van zaken, bijvoorbeeld mensen die wetteksten kunnen lezen of overzichten kunnen maken en verzamelen voor al je materialiteitszaken. Nou, vind ze maar eens! En het is belangrijk om het bij je business units neer te leggen. Zij moeten het met je gaan doen. Een uitdaging is ook of je als organisatie meer dan alleen de regelgeving gaat volgen. Het gaat volgens ons ook over hoe kun je samenwerken en hoe je verbeteringen kunt bewerkstelligen én hoe je het gesprek aangaat met klanten. Dat deel moet óók aandacht krijgen.

Uitdagend is het ook om collega’s CSRD-kennis bij te brengen en ervoor te zorgen dat je als organisatie niet ondersneeuwt in de regelgeving. Ja, je moet mee bewegen, want duurzaamheid is dynamisch. Continu zijn er ontwikkelingen. Daarmee is je agenda dus ook constant in beweging. Je moet er veel energie erin stoppen om progressie en positieve impact te blijven maken. En tegelijkertijd om alles zo goed mogelijk te disclosen. Hier moet je een balans in zien te vinden. Voor bedrijven met kleine teams is dit lastig. Die moeten soms kiezen. Wij zijn committed om beide goed te doen. We willen naast het naleven van regelgeving blijven focussen op de business opportunities die duurzaamheid biedt en willen onze knowledge-kant ook meteen goed ontwikkelen. We willen de balans houden tussen naleving en transparantie en nieuwe dingen ontwikkelen en kansen blijven zien.

Het gaat veel kosten om alle niet-financiële informatie te laten auditen. Ook een projectteam werkt niet gratis. Omdat het je bedrijf uiteindelijk duurzamer maakt, zien wij het minder als kosten, en meer als investering in een betere toekomst.

Tool voor ESG-rapportages

Binnen NN Group beschikken we over tools om bepaalde duurzaamheidsinformatie voor te bereiden, denk aan informatie over onze carbon footprint. Er bestaat software om milieu gegevens centraal te verzamelen. Daarnaast werken we nauw samen met onze service organisations om naast financiële data ook niet-financiële data te ontvangen en onze rapportages vollediger te maken. Denk hierbij aan Helios, een platform voor kwalificatie van leveranciers.

Onze governance

Verder praten wat de CSRD voor jou betekent?

Het starten of versnellen van je ESG-reis doe je niet zomaar. We snappen dat je vragen hebt over de impact op jouw organisatie. Daarom staan onze adviseurs klaar om je te begeleiden. Of je nu aan het begin van je ESG en CSRD implementatie staat of al initiatieven heeft lopen, we kunnen samen met je werken aan het versterken van je inzet voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.