Mijn vorige blog ging over feiten en fabels rond CO2 emissies. Vandaag maken we een berekening van jouw CO2 uitstoot (of die van je gezin). Een gemiddeld huishouden (2,2 personen) in Nederland stoot zo’n 18.500 kg CO2eq uit (Milieu Centraal), zo’n 4 grote luchtballonen vol. In Afrika is dat 10x minder, in Noord Amerika 2x meer (IPCC). ‘Eq’ staat voor ‘equivalenten’, dit betekent dat naast CO2 ook andere broeikasgassen, zoals methaan of lachgas, in de berekening zijn meegenomen

Ik reken al jaren de CO2 uitstoot van mijn gezin uit. Dat ligt iets onder het gemiddelde maar niet veel. Dat kan beter. Het bijhouden van je CO2 uitstoot geeft inzicht. Een voorbeeld: de laatste verre vliegreis die we maakten met het gezin, zorgde in dat jaar voor een verdubbeling van onze CO2 uitstoot. Dat was een eyeopener.

Er zijn verschillende online tools om jouw ecologische impact in kaart te brengen. Voor jezelf hoef je niet perse te werken met scope 1, 2 en 3 emissies (GHG protocol). Dat is meer van toepassing voor bedrijven.
Van de tools in het rijtje hieronder geeft alleen de CO2 voetafdruk calculator van Milieu Centraal inzicht in jouw CO2 emissies in kg. De eerste en de laatste geven een bredere ecologische voetafdruk, maar ook dat geeft een waardevol inzicht.

1.      Voetafdruktest WWF | Test jouw voetafdruk en krijg duurzame tips
2.      Wat is je CO2-voetafdruk? | Milieu Centraal
3.      Ontdek jouw verborgen impact op de planeet. (mijnverborgenimpact.nl)

Als je een aantal tools invult dan krijg je een goed beeld van je voetafdruk. Echter, er zit veel verschil in de vragen die je in iedere tool krijgt voorgeschoteld. Je ziet vaak niet wat het effect is van je antwoord. Bij mij ontstond de behoefte om zelf een calculatie te maken in een excel bestand.

Hierdoor ben je veel flexibeler en nauwkeuriger. Je moet dan wel per uitstootcategorie de bijbehorende emissiefactor opzoeken (kg CO2eq/eenheid). Hier zijn databases van te vinden op internet. Betrouwbare databases zijn Ecoinvent, IPCC of Idemat. In deze blog zet ik de belangrijkste cijfers voor je op een rij.

Energie

Heb je een gasloos huis dan scheelt dat ruim 2 kg CO2eq per m3 gas die je niet verbruikt. Heb je daarnaast een energiecontract voor 100% groene stroom dan heb je nagenoeg geen CO2eq uitstoot per kWh. Heb je grijze stroom dan is je uitstoot ruim 0,5 kg CO2eq per kWh. Het stroomverbruik van jouw computers zit in je energieverbruik, maar niet het energieverbruik van externe servers (internet/cloud). Reken met 0,01 kg CO2eq per zoekopdracht of e-mail op je laptop of telefoon en 2 kg CO2eq per GB opslag in de cloud.

Bespaar door zonnepanelen, inkoop van groene energie, LED verlichting en zet je thermostaat omlaag. Gebruik de Ecosia zoekmachine en sla je data lokaal op.

Materialen

De spullen die je koopt, zorgen voor veel CO2eq uitstoot (naast milieuschade en uitbuiting van mensen). Babette Porcelijn noemt de ecologische schade door spullen zelfs de ‘verborgen impact’. Neem een emissiefactor van 15 kg CO2eq per kg spullen die je koopt, (mix nieuw / tweedehands, mix spullen / kleding / apparaten). Dit is dus een gemiddelde waarde. Koop je een nieuwe laptop, dan is de uitstoot zo’n 500 kg CO2eq.

Als je deze categorie echt nauwkeurig wil meten, dan kun je een Life Cycle Assessment (LCA) bij de fabrikant opvragen. Hierin vind je de CO2 uitstoot en alle andere milieu effecten van een product.
Dan je huis. De meeste online tools nemen alleen de CO2 uitstoot door het (energie) verbruik van je huis  mee en niet de ‘embodied’ emissies, dus de uitstoot tijdens de bouw zelf, door de productie van bouwmaterialen etc.. Voor deze berekening neem je zo’n 400 kg CO2eq per m3 huis. Als je huis is gebouwd van hout of andere biobased materialen, dan heb je geen embodied uitstoot, sterker nog, dan is je uitstoot negatief. Biobased materialen slaan immers CO2 op.

Materialen aan het eind van de levensduur (end of life) zorgen ook voor CO2eq uitstoot. De emissiewaarde voor restafval is zo’n 3 kg CO2eq per kg. Hoe meer afval je sorteert en gescheiden aanlevert voor recycling, hoe lager je CO2 uitstoot. Per kg gerecycled afval (PMD, papier, karton, glas, GFT, etensresten, textiel, hout) zit je tussen de 1 en 2 kg CO2eq per kg. Klein chemisch afval, batterijen, kapotte lampjes e.d. zijn niet heel relevant voor de CO2 uitstoot maar wel voor het milieu.

Bespaar door minder spullen te kopen of anders tweedehands te kopen, te huren of te leasen. Kies voor spullen van gerecycled materiaal. Verleng de levensduur door te repareren. Verminder je gebruik van plastic verpakkingen. Ook een kleiner huis helpt.

Water

Watergebruik veroorzaakt een beetje CO2eq uitstoot maar belangrijker is dat schoon drinkwater steeds schaarser wordt, zelfs in Nederland. Voor je CO2 berekening neem je 0,4 kg CO2eq per m3 water.Bespaar door korter te douchen of minder water voor het sproeien van de tuin te gebruiken.

Eten en drinken

De CO2 uitstoot door eten en drinken is vaak een grote post. Voor mijn gezin zelfs de grootste, ondanks het feit dat we veel minder vlees eten dan voorheen. Het maakt nogal wat uit wat je eet. Voor rundvlees bijvoorbeeld reken je 27 kg CO2eq per kg. Voor kip is dat 6 kg CO2eq. De meeste soorten groenten en fruit zitten onder de 1,5 kg CO2eq per kg. Je kunt ook een waarde per maaltijd aanhouden, bijvoorbeeld 0,5 kg voor een maaltijd met lage impact ingrediënten en 10 kg voor een maaltijd met hoge impact (vlees).

Tussendoortjes tellen flink aan. Houd 0,3 kg CO2eq aan per snack (zak chips, chocoladereep etc.). Drank met de laagste CO2eq uitstoot is kraanwater of thee, dan volgt koffie (0,06 kg CO2eq per kopje). Een glas/flesje bier telt voor 0,12 kg en een glas wijn voor 0,44 kg CO2eq. Bespaar door plantaardige, biologische, lokale voeding en het terugbrengen van voedselverspilling. Drink water of thee.

Mobiliteit

Je CO2 uitstoot door mobiliteit is eenvoudig uit te rekenen door het aantal kilometers te vermenigvuldigen met de emissiefactor van het betreffende voertuig. Het spreekt voor zich dat een verre vliegreis je CO2 uitstoot enorm verhoogt. Een kilometer met de trein zorgt voor zo’n 0,02 kg CO2eq uitstoot (in het buitenland kan dit hoger zijn als de trein op grijze stroom rijdt), een kilometer met de elektrische auto is 0,09 kg, een auto op fossiele brandstof zo’n 0,2 kg CO2eq per gereden kilometer.

Waar je misschien niet meteen aan denkt zijn hotelovernachtingen. Deze zorgen voor gemiddeld zo’n 15 kg CO2eq per overnachting. Bespaar door minder te reizen, minder te vliegen en gebruik te maken van het OV.

Compensatie

Er is een mogelijkheid om je CO2eq uitstoot (deels) te compenseren. Dat kan door gespecialiseerde organisaties (bijv. Ecolibrium, TreesforAll of Justdiggit). Je betaalt dan een bedrag per kg CO2 die je wilt compenseren. Om voldoende te compenseren moet je denken aan een bedrag tussen 50 en 100 euro per ton CO2. Ons gemiddelde huishouden zou dus 18,5 x € 75 (gemiddelde) = € 1.387,50 kwijt zijn om klimaatneutraal te zijn.

De organisatie zorgt dat deze CO2 wordt vastgelegd door bijvoorbeeld bomen te planten, biobrandstoffen te produceren of duurzame kooktoestellen uit te delen. Een gemiddelde boom neemt bijvoorbeeld 20 kg CO2 op in een jaar. Compenseren doe je alleen voor emissies die je niet kunt voorkomen.

Jouw invloed

Meten is weten. Nu jij inzicht hebt in jouw CO2 uitstoot kun je deze ook beïnvloeden, bijvoorbeeld door jouw koopgedrag. Als jij je koopgedrag aanpast (meer tweedehands spullen, lokale vakanties, meer plantaardige voeding), wordt dat door veel mensen gezien en gekopieerd. Het bereik van een enkel individu blijkt enorm groot te zijn.

Ook via je werk kun je invloed uitoefenen. Ga werken voor een organisatie met een sterke maatschappelijke en/of sociale purpose en met een heldere duurzaamheidsstrategie.

Als je bij een vervuilend bedrijf werkt, wend dan al je invloed aan om de organisatie te verduurzamen. Lukt dat niet, zorg in ieder geval dat er geen greenwashing plaats vind. Lukt het niet om binnen 5 jaar de organisatie te beïnvloeden, zoek dan een nieuwe uitdaging.