Art. - Geen geneesmiddel in de handel zonder vergunning? Geen geneesmiddel zonder 
vergunning vergoed?

Het wordt wel onethisch geacht om patiënten op commerciële basis toegang te geven tot niet geregistreerde geneesmiddelen, laat staan dat dit ook nog op basis van de zorgverzekering vergoed wordt. Het blijkt echter wettelijk geregeld te zijn dat niet geregistreerde geneesmiddelen gewoon in het handelsverkeer zijn en daarmee toegankelijk voor patiënten. Er zijn daarnaast diverse mogelijkheden in het Nederlandse zorgstelsel dat patiënten de kosten van niet geregistreerde geneesmiddelen gewoon vergoed krijgen. Het daarbij vaak om patiënten met aandoeningen die vrij zeldzaam zijn en die verder geen alternatieven meer hebben. De Nederlandse wetgever heeft voor deze patiëntengroep een sympathiek vangnet gecreëerd.

Reuring op de markt voor niet geregistreerde geneesmiddelen¹

Sinds het voorjaar van 2013 worden de gemoederen in geneesmiddelenland aardig bezig gehouden door een nieuw initiatief in de markt voor geneesmiddelen, waarin nog in ontwikkeling zijnde, niet geregistreerde² geneesmiddelen aan uitbehandelde en chronische patiënten bedrijfsmatig worden aangeboden.³ De veiligheid van die geneesmiddelen is wel bewezen, maar studies naar het effect er van op mensen zijn nog in volle gang. Ze kunnen daarom als experimenteel worden beschouwd. Het bedrijf ontleent het bestaansrecht aan het feit dat het vaak lang duurt voordat veelbelovende medicijnen beschikbaar zijn voor uitbehandelde patiënten; op dit moment zo’n 15 jaar tot een geneesmiddel wordt goedgekeurd. Er kwam een storm van kritiek op het initiatief die uitmondde in door de minister in maart alsook in mei 2014 beantwoordde Kamervragen.⁴ Onder meer werd gesteld dat het gevaarlijk is om uitbehandelde patiënten tegen betaling hoop te geven. Patiëntenvereniging Leven met Kanker achtte het zelfs onethisch om middelen waarvan de effectiviteit en bijwerkingen nog onzeker zijn op deze wijze aan patiënten aan te bieden.^…